Isırgan Otunun (urtica dioica ve urtica urens) Raf Ömrüne Etkisinin İncelenmesi “Isırmayan Ketçap”
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15698165Anahtar Kelimeler:
Ketçap, Gıda katkı maddeleri, Raf ömrü, Isırgan otuÖzet
Bu araştırmada günümüzde birçok insanın da sıklıkla fast food yiyeceklerin yanında ve içeriğinde sos olarak tükettiği hazır ketçabın, zararlarını göz önünde bulundurarak ona alternatif, katkısız, tamamen doğal bir sos (ketçap) üretimi yapmak amaçlanmıştır. Bireylerin kişisel ihtiyacı olan beslenme, hazır gıdalar yüzünden büyük bir tehdit altındadır. Bu tehdidin insan vücudunu doğrudan etkilediği araştırmalar sonucunda ortaya konmuştur. Yapılan çalışmalar incelendiğinde kişilerin bu zararları çok da bilmediği ortaya çıkmıştır. Bu nedenler doğrultusunda ketçapta kullanılan maddelerin oranları tespit edilerek kullanılan katkı maddeleri yerine doğal veya daha az işlenmiş maddeler kullanılmıştır. En önemlisi ise raf ömrünü uzatan katkı maddesi yerine antioksidan özelliğine sahip ısırgan otu kullanılarak üretilen sosun (ketçabın) raf ömrünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Şifalı bitki olarak nitelendirilen ısırgan otu (Urtica dioica ve Urtica urens) , doğal yapısında bulunan lesitin sayesinde bir koruyucu görevi gördüğü yapılan araştırmalar neticesinde belirlenmiştir. Isırgan otu (Urtica dioica ve Urtica urens) hem koruyucu hem de şifalı yapısı sayesinde, birçok paketli gıdada koruyucu olarak kullanılan gıda katkı maddeleri yerine kullanılabileceği düşünülmüştür. Amaç, İnsanları katkı maddelerine maruz bırakmadan da istedikleri yiyecekleri yiyebileceklerini göstermektir. Bireylerin sağlığını korumak ve daha temiz bir gelecek inşa etmek temel ilke edinilmiştir. Sosların yapım aşamasında steril koşullara dikkat edilmiştir. Hazır soslara (ketçaplara) benzer şekilde tat, koku ve kıvam elde edilmeye çalışılmış, ısırgan otunun (Urtica dioica ve Urtica urens) etkisini inceleyebilmek için iki ayrı sos (ketçap) hazırlanmıştır. Deney grubu olarak belirlenen sosa raf ömrünün korunması adına katkı maddesi yerine ısırgan otu konulmuştur. Kontrol grubuna ise herhangi bir katkı yapılmamıştır. Deney ve kontrol grubu olarak aynı koşullarda üretilen soslar raf ömürleri karşılaştırılmak üzere analize gönderilmiştir. Radix Analiz Laboratuvarının yolladığı analiz sonuçlarına göre hipotez doğrulanmış ve ısırgan otunun bulunduğu sosun ısırgan otu içermeyen sosa göre 23 gün daha uzun ömürlü olduğu kanıtlanmıştır. Bu sonuçlar doğrultusunda ısırgan otunun (Urtica dioica ve Urtica urens) önemli miktarda koruyuculuğa sahip olduğunu söylemek mümkündür. Hazırlanan sos için raf ömrünü uzatan katkı maddeleri yerine ısırgan otunun kullanılabileceği tespit edilmiştir. Bu anlamda alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Referanslar
Arslan, S. (2021). Hayıt tohumu tozunun sığır köftelerinin çeşitli kalite özellikleri ve raf ömrü üzerine etkisinin araştırılması. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üni.Fen Bilimleri Ens. Yüksek lisans tezi.
Bağcı, T. 1997. Gıda katkı maddeleri ve sağlığımız üzerine etkileri. Hacettepe Tıp Dergisi, 28(1).
Balakar, Ö. (2023). Organik ve konvansiyonel fındıkların raf ömrü çalışması. Ordu Üni. Fen Bilimleri Ens. Yüksek lisans tezi.
Bıldır, B., Demircan, H., Oral R.A. (2018). Sıcaklık ve farklı kıvam verici maddelerin ketçabın reolojik özellikleri üzerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (14).
Bilgin, M.G., Bayır, A.G., Türk, S.N., Ucaş, İ., Özkan, B. (2022). Bireylerin gıda katkı maddeleri ve etkileri konusunda bilgi ve farkındalık durumlarının değerlendirilmesi. İstanbul Rumeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1).
Boğa, A., Binokay S. (2010). Gıda katkı maddeleri ve sağlığımıza etkileri. Arşiv, 19.
Bulut, T.E., Kenanoğlu, Z. (2022). Tüketicilerin fast food ürünlerine yönelik tüketim tercihleri. İzmir ili örneği. Ege Üni. Ziraat Fak. Dergisi, 59 (1).
Coşkun F., Çotra Y. (2019). İstanbul ilinde satışa sunulan domates salçalarında sorbik asit ve benzoik asit varlığı. Trakya Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(2).
Çalışır, Z.E., Çalışkan, D. (2003). Gıda katkı maddeleri ve insan sağlığı üzerine etkileri. Ankara Ecz. Fak. Dergisi, 32 (3).
Diatek, (2012). Ketçap nedir ve nasıl üretilir? Erişim: https://diatek.com.tr/ArticleDetail.aspx?Article=249
Erkmen, O. (2010). Gıda kaynaklı tehlikeler ve güvenli gıda üretimi. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 53.
Esin, A. (1999). Gıda katkı maddeleri. Seminer, H.Ü.T.F., Halk Sağlığı A.D.
Karakahya, F., Başımoğlu Koca, Y. (2016). Gelişmekte olan tavuk karaciğeri üzerine gıda katkı maddesi sodyum benzoatın etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Bilimleri Dergisi (CFD), 37(2).
Karatepe T.U., Ekerbiçer H.Ç. (2017). Gıda katkı maddeleri. Sakarya tıp dergisi, 7(4).
Korkmaz, F. (2010). Isırgan otu ekstresinin kolon kanseri hücre serileri üzerindeki apoptotik, antiproliferatif ve antioksidan etkilerinin araştırılması. T.C. Ankara Üni. Sağlık Bilimleri Ens. Yüksek lisans tezi.
Kutluay, H. (2023). Lesitin nedir, faydaları nelerdir? Erişim: Lesitin Nedir, Faydaları Nelerdir? (makaleler.com)
Özdemir, H., Turhan, A.H., Arıkoğlu, H. (2012). Potasyum sorbat, sodyum benzoat ve sodyum nitrit’in genotoksik etkilerinin araştırılması.
Özgün, D., Küşümler A. (2020). Gıda katkı maddelerinin sağlık üzerinde etkileri. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi, 2 (1).
Özpolat, E., Dikici, A., Koluman, A., Patır, B., Çalıcıoğlu, M. (2017). Biberiye Esansiyel Yağı ile Dekontaminasyonun Gökkuşağı Alabalıklarının Kalite Özellikleri Üzerine Etkisi. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Veteriner Dergisi, 31(2).
Tekle, Ş. (2019-2020). Gıda katkı maddeleri. Erişim: https://akademik.ahievran.edu.tr/kullanicidosyalar/files/G%C4%B1da%20Katk%C4%B1%20Maddeleri(4).pdf
Türk Gıda Kodeksi Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliği, Tarım ve Orman Bakanlığı T.C Resmî Gazete Tarihi: 13/10/2023, Resmî Gazete Sayısı: 32338.
Ünlü, D., Bayır, A.G. (2022). Koruyucu gıda katkı maddeleri ve sağlığa etkisi. Akademik Et ve Süt Kurumu Dergisi, (4).
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ebrar Kurt, Şirin Demircan Yıldız
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
